Οι λαοί των Βαλκανίων έχουν μια μακρά παράδοση κοινοτικής ζωής σε χωριά και σε πόλεις. Άνθρωποι με διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες ή κουλτούρα κατάφερναν να ζουν μαζί ειρηνικά σε κοινότητες για χιλιάδες χρόνια. Αυτές οι ‘μεσαίου μεγέθους’ κοινότητες (μερικά εκατοντάδες άτομα) χρησιμοποιούσαν την κοινή γη τους και μοίραζαν την παραγωγή ισότιμα. Δεν υπήρχαν έθνη ή άλλα σύνορα, το να ταξιδεύει κάποιος ήταν εύκολο και η φιλοξενία ιδιαίτερα θερμή. Η εσωτερική οργάνωση των κοινοτήτων αυτών συνήθως να ήταν αντιιεραρχική, αντιπατριαρχική, αντιμονοθεϊστική, χωρίς καμία ατομική ιδιοκτησία γης ή άλλων πόρων. Η λανθάνουσα * αγροτική πρωτο-κοινωνία (5500πΧ) στις περιοχές αυτές αποτέλεσε προβοκάτσια για φεουδαρχικούς πατριάρχες, εθνικόφρονες, καπιταλιστές, πολιτικές συμμορίες και μαφίες όλων των ειδών. Μόνον αυτή η απειλή μπορεί να εξηγήσει το ξέσπασμα της βίας στους καιρούς μας.
Τουλάχιστον από τότε που οι Ζαπατίστας κατέλαβαν το zócalo στο San Cristobal de las Casas στις 31 Δεκεμβρίου του 1993 για να διαμαρτυρηθούν για τη νομοθεσία που κατέστρεφε τις περιοχές ejidal στο Μεξικό, η έννοια των κοινών (commons) έχει αποκτήσει ιδιαίτερη δημοτικότητα στην ριζοσπαστική αριστερά, διεθνώς και στις ΗΠΑ, εμφανίζεται ως η βάση σύγκλισης μεταξύ αναρχικών, μαρξιστών, σοσιαλιστών, οικολόγων και οικοφεμινιστριών . Υπάρχουν σημαντικοί λόγοι γιατί αυτή η φαινομενικά αρχαϊκή ιδέα έχει έρθει στο κέντρο της πολιτικής συζήτησης στα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα. Δυο λόγοι ιδιαίτερα ξεχωρίζουν. Από τη μια πλευρά είναι η διάλυση του κρατικίστικου μοντέλου της επανάστασης, το οποίο για δεκαετίες είχε εξασθενίσει τις προσπάθειες για ριζοσπαστικά κινήματα να χτίσουν εναλλακτικές στον καπιταλισμό. Και από την άλλη, η νεοφιλελεύθερη προσπάθεια να υποτάξει κάθε μορφή της ζωής και της γνώσης στη λογική της αγοράς, έχει αυξήσει την ευαισθησία για τον κίνδυνο να ζήσουμε σε ένα κόσμο στον οποίο δεν θα έχουμε πια πρόσβαση σε θάλασσες, δέντρα, ζώα, και στους συνανθρώπους μας παρά μόνο μέσω οικονομικών συναλλαγών. Οι «νέες περιφράξεις» έχουν επίσης κάνει ορατό έναν κόσμο κοινοτικών – κομμουναλιστικών (communal) ιδιοτήτων και σχέσεων που πολλοί πίστεψαν ότι έχει αφανιστεί ή ότι δεν του έχει δοθεί αξία μέχρι τη στιγμή που απειλήθηκε με ιδιωτικοποίηση . Κατά ειρωνικό τρόπο, οι νέες περιφράξεις έχουν αποδείξει ότι όχι μόνο τα κοινά δεν έχουν εξαφανιστεί, αλλά επίσης ότι νέες μορφές κοινωνικής συνεργασίας διαρκώς παράγονται, συμπεριλαμβανομένου περιοχών της ζωής στις οποίες δεν υπήρχαν, όπως π.χ. στο internet.
Το να κατανοήσουμε τις δίκες μαγισσών του 16ου και 17ου αιώνα αποτελεί ζωτικό κομμάτι της κατανόησης της ανάδυσης του καπιταλισμού, του θεσμού της οικογένειας, των γυναικείων ρόλων και της σχέσης μας με τα σώματά μας. Η βαθύτερη σημασία και ο μεγάλος αντίκτυπός τους συχνά αγνοείται ακόμα και στις ριζοσπαστικές αναγνώσεις της ιστορίας. Μία σύντομη γενική επισκόπηση, που εστιάζει στις οικονομικές, κοινωνικές και ιδεολογικές αιτίες και συνέπειες της σφαγής των γυναικών, η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της ανάδυσης του καπιταλισμού
Σύμφωνα με μια από τις επικρατούσες παραδοσιακές μαρξιστικές ερμηνείες, η αντίληψη του Μαρξ για την πρωταρχική συσσώρευση δείχνει την ιστορική διαδικασία που γέννησε τις προϋποθέσεις (preconditions) του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Αυτές οι προϋποθέσεις αναφέρονται κυρίως στη δημιουργία ενός τμήματος του πληθυσμού το οποίο δεν έχει άλλους τρόπους επιβίωσης παρά μόνο να πουλήσει την εργατική του δύναμη σε μια εκκολαπτόμενη αγορά εργασίας και στην συσσώρευση του κεφαλαίου, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις αναδυόμενες βιομηχανίες. Με αυτή την έννοια, το επίθετο «πρωταρχική» αντιστοιχεί σε μια σαφή χρονικά διάσταση (στο παρελθόν), η οποία αποτέλεσε τη συνθήκη για το καπιταλιστικό μέλλον. Ο De Angelis αντικρούει αυτήν την ορθόδοξη μαρξιστική ανάλυση και επιχειρηματολογεί για την μονιμότητα της πρωταρχικής συσσώρευσης, αναλύει τις σκοπιμότητες πίσω από τις ερμηνείες της ιστορικής - στατικής πρωταρχικής συσσώρευσης και θέτει στο επίκεντρο της ανάλυσής του, τους κοινωνικούς ταξικούς αγώνες που αναγκάζουν διαρκώς το κεφαλαίου να ανασυντίθεται και να ανταπαντά με την μονιμότητα της πρωταρχικής συσσώρευσης.
Σε αυτό το άρθρο ο Werner Bonefeld επιχειρηματολογεί για την μονιμότητα της πρωταρχικής συσσώρευσης και ισχυρίζεται ότι ο συστηματικός χαρακτήρας της πρωταρχικής συσσώρευσης είναι συστατικός και πρόκειται για τον εκβιαστικό χωρισμό των νέων εργατών απο τα μέσα διαβίωσης και η παραμονή, των καθιερωμένων σχέσεων του κεφαλαίου, δηλαδή της αλλοτρίωσης της εργασίας απο τα μέσα της. Επομένως η πρωταρχική συσσώρευση δεν αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη χρονολογία αλλά μάλλον πρόκειται για την διαδικασία της διαρκούς επανασύστασης του κεφαλαίου. Ξεκινά από την αρχή της σύστασης του κεφαλαίου, την αρχή την οποία το κεφάλαιο πρέπει να αναπαράξει σε μια εκτεταμένη κλίμακα και στην οποία το κεφάλαιο πρέπει πάντα να επιστρέφει ώστε να υφίσταται ως κεφάλαιο. Ο αντίθετος όρος για την απαλλοτρίωση των μέσων παραγωγής από τους εργάτες δεν είναι η απο-απαλλοτρίωση . Ο αντίθετος όρος είναι η πραγμάτωση. Η προϋπόθεση της πραγμάτωσης είναι ο μετασχηματισμός των μέσων παραγωγής σε μέσα χειραφέτησης. Η πρακτική επίλυση σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθεί η συστατική προϋπόθεση του κεφαλαίου με σκοπό να δημιουργηθεί ο κομμουνισμός όχι ως ανταγωνιστής αλλά ως πραγματική εναλλακτική στον καπιταλισμό.
Περισσότερο απ' το να είναι απλώς ένα κείμενο για την κομμουνιστικοποίηση, ό,τι ακολουθεί περιγράφει τη σχέση μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού, απ' την προοπτική της κρίσης, στην παρούσα περίοδο. Στην πρώτη ενότητα, προσπάθησα να προσδιορίσω τη δραστηριότητα κρίσης του προλεταριάτου, στις εξεγερτικές φάσεις της ιστορίας του. Μου φάνηκε σημαντικό να φέρω στο προσκήνιο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εκείνων των στιγμών αγώνα που διαφέρουν ποιοτικά από την καθημερινή διαδικασία της ταξικής πάλης. Αυτή η τελευταία, που βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής τόσο πολλών συντρόφων, παρέχει μόνο μια ένδειξη (η οποία φυσικά δεν πρέπει να υποτιμάται) του τί συμβαίνει όταν το προλεταριάτο ξεσηκώνεται ενάντια στην εκμετάλλευση μ' έναν βίαιο και γενικευμένο τρόπο. Εκείνη τη στιγμή, το προλεταριάτο έρχεται αντιμέτωπο με το κεφάλαιο μ' έναν τρόπο που φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα του ξεπεράσματος της κοινωνικής αντίφασης, κάτι που δε συμβαίνει στους ("διεκδικητικούς") αγώνες που είναι προσανατολισμένοι σε κάποια αιτήματα. Στη δεύτερη ενότητα, ήθελα να τονίσω τις ειδικές συνθήκες της παραπάνω ανάγνωσης σήμερα, ακόμη κι αν στην παρούσα κρίση έχουν λάβει χώρα μόνο σχετικά λίγες προλεταριακές εξεγέρσεις. Οι περιπτώσεις της Ελλάδας και του Μπαγκλαντές, ωστόσο, παρέχουν χρήσιμες ενδείξεις του τί θα μπορούσε να συμβεί σε μια πιθανή φάση εμβάθυνσης της κρίσης. Η τρίτη ενότητα θέτει το ζήτημα της κομμουνιστικοποίησης. Αφορά στην έναρξη μιας πραγματικά επαναστατικής διαδικασίας, βασισμένης στην δραστηριότητα κρίσης1 που αντιστοιχεί στην παρούσα περίοδο. Αυτή θα μπορούσε να ονομαστεί η επαναστατική διέξοδος από την κρίση, με την έννοια ότι το προλεταριάτο θέτει τον αγώνα του ενάντια στο κεφάλαιο στο επίπεδο της οικοδόμησης πραγματικών, πρακτικών καταστάσεων που καταργούν τις ταξικές σχέσεις και ξεπερνούν την αξία και την οικονομία. Οι προλεταριακοί ξεσηκωμοί σε Ελλάδα και Μπαγκλαντές δεν έφτασαν σ' αυτό το επίπεδο.
Μετά από πεντακόσια χρόνια ύπαρξής, οι καπιταλιστές μας ανακοινώνουν για άλλη μια φορά ότι το σύστημά τους βρίσκεται σε κρίση. Παροτρύνουν τους πάντες να κάνουν θυσίες για να σωθεί η ζωή του συστήματος. Μας λένε ότι αν δεν κάνουμε αυτές τις θυσίες, θα βιώσουμε και εμείς μαζί με αυτούς την αμοιβαία καταστροφή. Αυτές τις απειλές πρέπει να τις πάρουμε στα σοβαρά. Ήδη, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, οι εργαζόμενοι πληρώνουν το κόστος της κρίσης με λιτότητα, μαζική ανεργία, χαμένες συντάξεις, κατασχέσεις και θανάτους.
Ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός παρουσιάζουν τον κόσμο ως ιδιωτική ή δημόσια ιδιοκτησία. Το μοίρασμα και η άυλη δημιουργία προσφέρουν μια εναλλακτική. Aυτό που είναι η ιδιωτική ιδιοκτησία στον καπιταλισμό και η κρατική ιδιοκτησία στον σοσιαλισμό είναι τα κοινά στον κομμουνισμό
Σελίδα 15 από 25
Τα κείμενα με το 
είναι σε διαδικασία μετάφρασης
